؛قربانی- این روزها وقتی تقویم را ورق می زنیم به نام غیاث الدین جمشید (فقیه، خوشنویس و هنرمند) خراسان جنوبی برمی خوریم که در چنین ایامی دیده از جهان فانی بر بسته و پروازش را به ابدیت آغاز کرد.آری او رفت ولی یاد و نامش تا همیشه تاریخ زنده و جاوید است.چرا که او از خوشنویسان چیره دست این خطه بوده که همچون دیگر هم عصرانش در گسترش فرهنگ اسلامی از هیچ کوششی دریغ نورزید.بی شک رابطه نا گسستنی بین هنر خوشنویسی و فرهنگ غنی اسلامی وجود دارد که موجب گسترش روزافزون این هنر اسلامی شده است.بی تردید یکی از رشته های هنری که پس از پیروزی انقلاب اسلامی به آن توجه ای ویژه و خاص شده است هنر خوشنویسی می باشد.«خط و خوشنویسی از آن جا که در گروه هنرهای بصری قرار می گیرد، باید از لحاظ صوری توسط شناخت «زبان بصری» نهفته در آن، و از لحاظ «معنایی یا مفهومی» با توجه به علل و عوامل روحی و روانی هنرمند خوشنویس مورد مطالعه قرار گیرد.» بدون تردید نمی توان ارزش های زیبا شناسانه این هنر را بدون توجه به فلسفه زیبایی شناسی باز شناخت.خداوند خالق زمین و زمان در فرهنگ اسلامی، به عنوان «کاتبی» که «قلم صنع» را بر پرده عالم امکان کشیده است، معرفی می شود زیرا او در معجزه جاوید پیامبرش به قلم و آن چه می نویسد، سوگند یاد کرده است. ...
پیامبر (ص) فرموده اند:«مومنی که بمیرد و ورقه ای از علم و دانش به جای گذارد، آن ورقه در روز قیامت پرده مانعی میان او و آتش خواهد شد»«مرحوم دکتر بیانی از خوشنویسان بزرگ خط کوفی نیز نقل کرده است که حضرت علی (ع) در روایاتی چند درباره تراش قلم و نحوه خوشنویسی سخنانی فرموده اند که از آن جمله این کلام است «به نیکو نوشتن (خوشنویسی) بپردازید که کلیدهای روزی است» یا این که از آن حضرت نقل شده که «خط نیکو تفرج و تفریح چشم هاست.»
تیتوس بورکهارت در کتاب خود آورده است:«شریف ترین هنر بصری در جهان اسلام خوشنویسی است و کتابت قرآن، هنر مقدس علی الاطلاق محسوب می شود»
از آن جمله جامی سروده است:
حرفی که به خط بد نویسی
در وی همه عیب خود نویسی
در خوبی خط اگر نکوشی
از بهر خدا نه تیز هوشی
سلطان علی مشهدی نیز می گوید:
حسن خط، چشم را کند روشن
قبح خط دیده را کند گلخن
در این زمینه جای سخن بسیار است، اما بهتر آن است که از ذکر باقی مطالب در این مورد چشم پوشی کرده و در این مختصر نظری هر چند اندک به جایگاه این هنر اسلامی در خراسان جنوبی بیندازیم.
این سرزمین از روزگاران قدیم مامن و زیستگاه هنرمندان صاحب سبک بسیاری در همه عرصه های هنر و از جمله هنر خوشنویسی بوده است و خواهد بود.با نظری به گذشته در می یابیم که افرادی چون محمد بن علی اصغر، میرزا علی نقی، ملا زین العابدین و... با خط زیبای خود روزگارانی زینت افزای محافل و مجالس و فزاینده زیبایی کتاب های گوناگون بوده اند.
امروزه نیز نام آورانی چند چون مهدی اسماعیلی مود، پرویز نیک بین، لطف الله قائمی، محمد صادق دیانی و... از جمله خوشنویسان به نام بیرجند می باشند که البته در گوشه و کنار استان نیز خوشنویسانی بنام زیست کرده و می کنند.
هر چند خوشنویسی این هنر اسلامی به تبعیت جایگاه آن در کشور در این منطقه نیز از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده است ولی افسوس و صد افسوس که امروز نه تنها توجهی به آن نمی شود که در بعضی از موارد هنرمندان شاخص آن مورد بی مهری های بسیاری نیز قرار می گیرند.با وجود تشکیل انجمن خوشنویسان بیرجند از سال های دور توسط پرویز نیک بین در این شهر و ارائه آموزش توسط اساتید این انجمن مشتاقان هنر خوشنویسی، نه تنها بعد از تشکیل استان خراسان جنوبی بر رونق فعالیت های آن در حال حاضر افزوده نشده است بلکه کار به جایی رسیده که در محافل و مجالس هنر کمتر سخنی در این خصوص به میان می آید، البته به جز جلساتی که هرازگاهی در کانون هنرمندان استان تشکیل می شود.
گویی انجمن خوشنویسان بیرجند در این سال ها نه تنها در جهت گسترش فعالیت های خود در این شهر و دیگر نقاط استان برنیامده است بلکه در لاک سخت که پیرامون خود ایجاد کرده، گرفتار شده و هیچ امیدی با این وضعیت به بهبودی فعالیت های آن نمی رود.
با وجود این که سال هاست می شنویم ساختمان انجمن خوشنویسان بیرجند نیاز به گسترش دارد و اقداماتی نیز در این مورد صورت گرفته است اما به این موارد تنها در مقام حرف بسنده شده و از عمل خبری نیست.
تاسف بار تر این که یکی از هنرمندان دارای رتبه ممتاز خوشنویسی که از داوران انجمن خوشنویسی ایران است و در بین خوشنویسان کشور از جایگاهی بس رفیع برخوردار می باشد و آثاری از او تاکنون در این زمینه منتشر شده و در نمایشگاه های خوشنویسی داخل و خارج از کشور نیز مقام های برتر زیادی را کسب کرده است که هر از چند گاهی مسئولان متولی فرهنگ و هنر استان تنها پس از کسب رتبه ای ممتاز در کشور توسط وی به یادشان می آید که چنین فردی نیز وجود دارد، در یکی از این ادارات به انجام کارهای بسیار جزئی مشغول می باشد و تاکنون کمتر سعی شده در مجالس و محافل که توسط همین متولیان فرهنگ و هنر استان برپا می شود از او یادکنند و تجلیلی در خور به عمل آید، شاید منتظرند که روزگار این هنرمند نیز به سرآید و آن گاه مجلس بزرگداشتی برای او برپا کنند.امید آن که متولیان فرهنگ و هنر استان بیش از گذشته به هنر خوشنویسی توجه کنند و از برگزاری کلاس های خوشنویسی توسط هر کس و هر سازمان و نهادی که کمتر مسئولیتی در این زمینه دارند، جلوگیری به عمل آید تا همچون گذشته هنر خوشنویسی استان جایگاه واقعی خود را در این منطقه پیدا کند و دیگر هنرمند خوشنویس به خاطر نداشتن تمکن مالی از برگزاری نمایشگاه خوشنویسی ناامید نشود./ خراسان